Właściwe żywienie starszej osoby

Dieta osób starszych często jest niepełnowartościowa. Seniorzy jedzą nie do końca zbilansowane posiłki, w wyniku czego cierpią na niedobory ważnych składników. W jadłospisie brakuje witaminy D, wapnia, żelaza, potasu i sodu. Efektem jest niedożywienie, apatia, brak sił i nagły spadek wagi. Warto pamiętać, że zdrowe odżywianie jest niezwykle ważne w podeszłym wieku. Suplementy diety nie zastąpią prawidłowo skonstruowanego jadłospisu dla seniora. Jak zatem sprawić, by nasz bliski jadł zdrowo i smacznie?

Przyczyny problemów ze zdrowym odżywianiem u seniora

Powodów, dla których osoba starsza nie wykazuje zainteresowania zdrowym żywieniem, jest wiele. Najczęstsze z nich to:

• chęć oszczędzania na jedzeniu,
• problemy z dotarciem do sklepów ze zdrową żywnością (osoby starsze zwykle zaopatrują się w pobliskich sklepach, gdzie nie zawsze można dostać oczekiwane produkty),
• brak ochoty na przyrządzanie zdrowych posiłków, wypracowane przez lata nawyki,
• kłopoty z pamięcią, depresja,
• zmiany w organizmie związane ze starością: na przykład wolniejsze trawienie.

Pamiętajmy, że osoby starsze często skarżą się na choroby jamy ustnej. To sprawia, że seniorowi trudno jest gryźć pożywienie. Na dodatek zmianie ulega też odczuwanie smaków, dlatego rodzic czy dziadek może używać więcej soli i cukru. Starsze osoby zmagają się również z brakiem apetytu – powodem jest zanik kubków smakowych. Natomiast problemy ze wzrokiem powodują, że senior traci radość z gotowania i wypróbowywania przepisów i jedzenia.

Jeżeli więc opiekujemy się starszym rodzicem albo dziadkiem, dopilnujmy, by jego jadłospis był odpowiedni. Upewnijmy się, że senior codziennie je 4-5 posiłków o stałych porach. W menu powinno znaleźć się 5 porcji surowych albo gotowanych warzyw. Potrawy niech będą różnorodne. Dobrze, jeśli osoba starsza codziennie wypija 7-8 szklanek płynów i zjada 3 porcje chudych przetworów mlecznych. Tygodniowy jadłospis dla seniora powinien też obejmować ryby, zarówno tłuste (raz w tygodniu), jak i chude. Dobre dla zdrowia będzie ograniczenie cukrów prostych, soli, mieszanek przyprawowych i gotowych produktów. Zachęćmy bliską osobę do aktywności. Mogą to być spacery albo proste ćwiczenia gimnastyczne.

Zdrowe odżywianie seniora: jakie składniki muszą znaleźć się w diecie?

Menu osoby starszej powinno być bogate w witaminy i składniki odżywcze. Najważniejszy z nich jest wapń, gdyż jego niedobór może skutkować osteoporozą. Wapń znajdziemy w produktach mlecznych, morskich rybach, kapuście włoskiej, jarmużu, szczypiorku, natce pietruszki, nasionach roślin strączkowych. Drugim ważnym składnikiem diety jest żelazo, którego brak prowadzi do anemii. Jeśli senior ma jego niedobory, wprowadźmy do jego diety więcej zielonych warzyw i mięsa. Istotne są również witaminy z grupy B, które zapobiegają chorobom układu krążenia i niedokrwistości. Osoba starsza powinna jeść orzechy, jajka, drób, mleko sojowe, ryby. Warto też włączyć do diety antyoksydanty, czyli witaminy A, C, E i foliany. Aby zapobiec ich niedoborom, przygotowujmy bliskiej osobie 5 porcji warzyw i owoców dziennie.

Niedożywienie jest problemem wielu seniorów. Osoby starsze jedzą niewiele, a posiłki nie dostarczają im wszystkich potrzebnych składników odżywczych. Pamiętajmy, że także u naszych bliskich niedożywienie oznacza większe ryzyko powstania chorób – także odleżyn u osób leżących. Na dodatek stany zapalne w organizmie mogą trwać dłużej. Lekarstwem na to jest odpowiednio zbilansowana, zdrowa dieta, która sprzyja procesowi zdrowienia. Zdrowe odżywianie to także silniejsze mięśnie oraz lepsza odporność organizmu.

Jak zadbać o zdrowe żywienie starszej osoby?

Jeżeli chcemy, by rodzic lub dziadek jak najdłużej cieszył się zdrowiem psychicznym i fizycznym, trzymajmy się tych zasad:

• zrezygnujmy ze smalcu, tłustych mięs, słonych wędlin, śmietany. Zamiast tego niech źródłem tłuszczów będzie oliwa z oliwek i tłuste ryby;
• ograniczmy w diecie seniora mięso – jest bogate w tłuszcz i homocysteinę, która powoduje większą krzepliwość krwi i uszkodzenia ścian naczyń krwionośnych;
• wprowadźmy do jadłospisu warzywa, owoce i produkty pełnoziarniste;
• dbajmy o to, żeby osoba starsza nie używała mieszanek przyprawowych i sztucznych, takich jak wegeta. Ograniczmy też sól;
• przypilnujmy, by rodzic lub dziadek jadł dziennie 4-5 razy, mniejsze porcje. Pamiętajmy, że podjadanie między posiłkami sprzyja otyłości i cukrzycy. A te schorzenia prowadzą do powstawania chorób serca, układu pokarmowego i układu kostno-stawowego;
• zadbajmy o to, żeby osoba starsza codziennie miała odpowiednią dawkę ruchu. Zachęćmy ją do wychodzenia na spacery, a jeśli zdrowie na to pozwala, do lekkich ćwiczeń czy jazdy na rowerze.

Jeśli zauważymy, że nasz bliski ma problemy z odżywianiem, warto jak najszybciej zacząć skłaniać go do zmiany diety. Dobrze jest robić to delikatnie i taktownie, jednocześnie odnosząc się ze zrozumieniem do dotychczasowych nawyków seniora. Bardzo ważne jest tutaj wyczucie, tak, aby zmiana sposobu odżywiania nie wywoływały dodatkowego stresu u starszej osoby. Dania powinny być apetyczne i cieszyć oko – wtedy senior szybciej przekona się do zdrowego jedzenia.