Jak u bliskiej osoby rozpoznać depresję starczą?

Depresja starcza to temat często pomijany i bagatelizowany. Często mylona jest z innymi dolegliwościami związanymi z postępującym wiekiem. Jakie są najczęstsze objawy i przyczyny depresji u seniorów? Jak radzić sobie z chorobą psychiczną najbliższych i jakie metody leczenia warto wdrożyć u osób w sędziwym wieku?

Depresja starcza – powszechne objawy

Depresja u osób starszych jest dość trudna do rozpoznania. Najczęściej mylona jest z zanikiem sił fizycznych, energii i witalności, w związku z czym rzadko kiedy podejmowana jest próba wyleczenia seniora z przykrej choroby.

Powszechne objawy depresji u osoby starszej to:

• Zaburzenia nastroju, czyli lęk, niepokój, smutek, przygnębienie;
• Zaburzenia rytmu snu (wczesna pobudka, częste drzemki w ciągu dnia), bezsenność;
• Apatia, brak zainteresowań;
• Problemy z koncentracją i pamięcią, które – wbrew pozorom – nie zawsze wiążą się z demencja starczą, a pogorszeniem się kondycji psychicznej;
• Spowolnienie psychoruchowe – zmęczenie, osłabienie, osowiałość;
• Hipochondria, drażliwość – często mylone z potrzebą kontaktu z najbliższymi, prośba o uwagę i troskę;
• Bóle fizyczne – błędnie odbierane jako choroby somatyczne, np. reumatyzm, choroby układu nerwowego, krążenia, pokarmowego.

Zaawansowana depresja u seniora prowadzi do zobojętnienia, utraty sensu życia, całkowitej niechęci do dbania o siebie. Maleje wówczas apetyt, nieprzestrzegane są zasady higieny osobistej, co skutkuje szybkim pogarszaniem się stanu zdrowia. 

Depresja starsza – najczęstsze przyczyny

Depresja osób starszych wiąże się najczęściej z wykluczeniem z życia. Seniorzy przestają czuć się potrzebni, ich samoocena drastycznie spada, wzmagając poczucie alienacji. Często czują się ciężarem dla rodziny, która poświecą swój czas na opiekę. Zły stan zdrowia i niedołężność wpływają na spadek nastroju i prowadzą do szybkiego rozwoju depresji. Depresja u seniora może mieć także przyczyny dziedziczne – choroby psychiczne lub skłonność do ich rozwoju bywa uwarunkowana genetycznie. Na jej rozwój wpływ mają również inne choroby, wymagające stosowania specjalistycznych leków. Medykamenty i ich składniki często wpływają na pogorszenie się samopoczucia.

Przyczyną depresji, z oczywistych względów, może być aktualna sytuacja życiowa. Utrata bliskich, trudna sytuacja materialna, zmiana miejsca zamieszkania – np. do innego członka rodziny lub domu opieki – to powszechne powody spadku nastroju, które prowadzą do pogłębiania stanów depresyjnych. Choroba ta zdecydowanie częściej dotyka kobiety – wcześniej tracą miłość życia, ciężej znoszą samotność, wynikającą z usamodzielnienia się dzieci, tracą motywacje do prowadzenia własnego życia.

Depresja u osób starszych – jak leczyć?

Jesień życia to okres, w którym bardzo szybko może rozwinąć się depresja u osób starszych. Jak leczyć pacjentów, którzy przestali walczyć o siebie? Najważniejsze jest zapewnienie seniorowi jak najczęstszego kontaktu z ludźmi. Apatia i zniechęcenie do życia najczęściej wynika z osamotnienia, dlatego tak ważne jest okazanie zainteresowania.

Depresja starcza a terapia psychologiczna

Początkowe fazy choroby mogą przebiegać stosunkowo łagodnie – wówczas warto zdecydować się na pomoc psychoterapeuty, doświadczonego w pracy z ludźmi starszymi. Specjalista może m.in. skierować pacjenta na terapię grupową, która sprawdzi się przede wszystkim u osób samotnych, spragnionych kontaktu z drugim człowiekiem.

Farmakologiczne leczenie choroby depresyjnej

Jeśli depresja starcza znajduje się w stadium zaawansowanym — nie obejdzie się bez zastosowania środków farmakologicznych. Skontaktuj się z psychiatrą i umów wizytę, na której specjalista dobierze odpowiednie środki. W umyśle osoby chorej na depresję zachodzą zmiany w poziomie neuroprzekaźników, które odpowiadają za dobre samopoczucie. Ich wyrównanie często nie jest możliwe bez użycia leków z grupy antydepresantów. Miej jednak na uwadze, że leki nie zastąpią kontaktu z drugim człowiekiem i nie gwarantują trwałości poprawy samopoczucia.

Depresja osób starszych – pomoc z zewnątrz

Choroba depresyjna przebiega inaczej u ludzi młodych, inaczej – u starszych. W każdym przypadku musi jednak być zdiagnozowana przez specjalistę, który ustali odpowiednią metodę leczenia – w formie terapii psychologicznej lub z zastosowaniem środków farmakologicznych. Podjęcie leczenia na własną rękę może zakończyć się pogorszeniem stanu zdrowia seniora. Pamiętaj, jak ciężki przebieg może mieć depresja u seniora – objawy, nawet błahe, nie powinny być lekceważone.

Opieka nad osobą starszą bywa bardzo trudna, w szczególności, jeśli senior nie jest w pełni samodzielny. Zatrudnienie zewnętrznej opiekunki lub opiekuna często jest jedynym rozwiązaniem. To odciążenie dla najbliższej rodziny, która zmaga się z trudami życia codziennego. Osoba ta pomoże nie tylko w czynnościach, które sprawiają seniorowi problem. Zapewni także towarzystwo – niezbędne w chorobie depresyjnej.

Jak samodzielnie pomóc osobom starszym?

Jeśli zauważysz u osoby bliskiej pierwsze symptomy choroby depresyjnej – zareaguj jak najszybciej – nie czekaj na dalszy rozwój sytuacji i pogłębianie złego stanu psychicznego. Postaraj się jak najczęściej odwiedzać seniora i dać mu poczucie bezpieczeństwa. Wykonuj telefony, zaoferuj pomoc przy codziennych czynnościach, zaproponuj wspólne spacery lub inne aktywności fizyczne. Być może uda Ci się zaszczepić u seniora nową pasję lub przypomnieć o dawnych zainteresowaniach, które osoba starsza będzie w stanie kontynuować. Wdrożenie tych kilku prostych czynności załagodzi objawy choroby i powstrzyma jej dalszy rozwój.

Depresja to niezwykle ciężka i trudna choroba, zarówno dla osoby, którą dotknęła, jak i dla otoczenia. Ponadto, dotyka ponad 10% populacji, stanowiąc jeden z najpoważniejszych problemów na całym świecie. Jak pomóc starszej osobie w depresji? Przede wszystkim – czynnie działaj. Trudno prosić innych o pomoc, jak również przyznać się do problemu. Miej oczy szeroko otwarte i bądź oparciem dla bliskich. Poproś o pomoc z zewnątrz – psychologa lub psychiatrę. Niezwykle pomocna jest zewnętrzna opieka dla seniora, która odciąża najbliższych i zapewnia odrobinę wytchnienia.