Opieka nad małżonkiem lub rodzicem z demencją

Gdy bliska nam osoba zaczyna poważnie chorować, zmienia się cały nasz świat. Stajemy się nie tylko współmałżonkami lub dziećmi, ale także opiekunami. Szczególny wpływ na relacje w rodzinie mają choroby otępienne, jak na przykład demencja starcza. Trudno nam patrzeć na bliskiego, który przestaje sobie radzić z rzeczywistością. Czujemy się niepewnie – nie wiemy, czy podołamy nowym obowiązkom, towarzyszy nam cały wachlarz emocji. Jak odnaleźć się w tak trudnej sytuacji? O tym opowiemy w dzisiejszym artykule.

Wpływ demencji na relacje rodzinne

Demencja jest chorobą, która postępuje z czasem. Można spowolnić jej rozwój, ale na chwilę obecną nie da się jej wyleczyć. Dlatego pierwszą, choć trudną rzeczą, którą warto zrobić, jest zaakceptowanie zachodzących zmian. Nasze relacje rodzinne będą odtąd inne, a większość obowiązków domowych w dalszej perspektywie spadnie właśnie na nas. Będziemy musieli samodzielnie zarządzać domem, rodziną i podejmować ważne decyzje. Bardzo ważne jest też zrozumienie, że zachowanie małżonka czy rodzica nie jest celowe. Osoby chorujące na otępienie starcze często nie rozpoznają ludzi lub otoczenia. Może im się wydawać, że są w niebezpieczeństwie, a agresywne zachowanie staje się dla nich formą obrony. Nie bierzmy więc ich słów i zachowania do siebie, starajmy się z nimi nie kłócić. Oczywiście może towarzyszyć nam gniew i uraza – to zupełnie normalne. Nie kierujmy tych emocji w stronę bliskiego, ale złośćmy się na chorobę. To pomoże nam utrzymać dobre relacje.

Objawy demencji mogą być różne, w zależności od jej rodzaju. Dlatego dobrze jest poznać rodzaj choroby, na którą cierpi członek naszej rodziny. Dowiemy się, jak wyglądają kolejne jej etapy i będziemy wiedzieli, na co się przygotować.

Choć to może wydawać się trudne, warto znaleźć w nowej sytuacji coś pozytywnego. Demencja zmieniła wiele rzeczy w Waszej codzienności – ale bliska osoba to wciąż rodzic, dziadek, małżonek. Dostrzegajmy w nim to, co zawsze kochaliśmy: uśmiech, zabawne zmarszczenie brwi, reakcja na ulubioną piosenkę. Codziennie zwracajmy uwagę na te cechy i elementy osobowości, których choroba nie zabrała. Pamiętajmy, że osoby z demencją mogą żyć długo. Nie pozwólmy więc zdominować chorobie wspólnego czasu, który wciąż jest przed nami.

Wsparcie dla opiekuna osoby chorej

Stopniowa lub nagła utrata pamięci u osoby starszej to trudna sytuacja dla całej rodziny. Nierzadko nie mamy doświadczenia ani wiedzy, by dobrze opiekować się chorym. Nie warto jednak czynić sobie z tego powodu wyrzutów. To zupełnie normalne, że czujemy się niepewnie. Nie mamy też obowiązku znać wszystkich tajników opieki nad osobą z demencją. Zawsze warto poprosić o pomoc chociażby kogoś z rodziny. Nie jest to oznaka słabości, ale troski o rodzica bądź małżonka oraz o swoje zdrowie. Tylko opiekun w pełni sił fizycznych i psychicznych jest w stanie dobrze zająć się chorym bliskim.

Innym rozwiązaniem jest zatrudnienie profesjonalnego opiekuna wskazanego przez agencję. Wykwalifikowana osoba dobrze wie, jak radzić sobie z objawami demencji i jest w stanie pomóc naszemu bliskiemu w taki sposób, jakiego ten potrzebuje. My za to będziemy mogli zadbać o siebie. Opieka nad chorym seniorem, który przestaje rozpoznawać otoczenie, jest bardzo trudna. Jeżeli będziemy mieli obok osobę wiedzącą, jak pomagać naszemu bliskiemu w myciu, jedzeniu i wykonywaniu codziennych czynności, będzie nam po prostu lżej.

Warto pamiętać, że opiekunowie z rodziny często znajdują się pod dużą presją otoczenia. Z tego powodu mogą odczuwać narastający lęk i przytłoczenie, co w dłuższej perspektywie może skutkować depresją. Jeśli widzimy u siebie takie objawy, dobrze będzie skonsultować się z lekarzem i rozważyć podjęcie terapii. Gdy zadbamy o swoje zdrowie psychiczne, będziemy mogli lepiej zajmować się rodzicem lub małżonkiem.

Jak rozmawiać z chorym na demencję?

Jednym z objawów demencji jest stopniowa utrata zdolności komunikowania się z otoczeniem. Chora osoba ma problem z rozumieniem i wypowiadaniem się. W miarę postępowania choroby coraz rzadziej rozpoczyna dyskusje i jest niechętna do rozmów. Co możemy zrobić w takiej sytuacji? Przede wszystkim bądźmy pozytywnie nastawieni. Pamiętajmy o znaczeniu mowy ciała: uśmiechajmy się, zadbajmy o miły ton głosu, o delikatny dotyk. Okazujmy szacunek naszemu bliskiemu, nie przerywajmy, jeśli już zacznie mówić. Zlikwidujmy też „rozpraszacze”, wyłączmy telewizor i radio, zamknijmy drzwi. Mówmy powoli, spokojnie, zadawajmy proste pytania. Jeśli rodzic lub małżonek czegoś nie rozumie, postarajmy się to wytłumaczyć. Udzielajmy wsparcia i otuchy – czasem nawet zwykłe wzięcie za rękę lub przytulenie może zdziałać cuda. Przypominajmy seniorowi wydarzenia z przeszłości. Demencja sprawia, że chory traci najświeższe wspomnienia, a pozostawia te dawniejsze. Wracanie do nich daje osobie starszej poczucie bezpieczeństwa.

Komunikacja z chorą osobą bywa utrudniona, zwłaszcza w późniejszych fazach demencji. Jednak dobrze jest pamiętać, że każdy człowiek pragnie być wysłuchany i zrozumiany, szczególnie wtedy, gdy zmaga się z jakimiś trudnościami. Warto zatem nauczyć się aktywnego słuchania. Gdy nasz bliski do nas mówi, patrzmy mu w oczy i starajmy się nie przerywać. Niech wypowie swoją myśl do końca, nawet jeśli wcześniej wiemy, o co może mu chodzić. Jeżeli w danym momencie robimy coś innego, przerwijmy tę czynność i skupmy się całkowicie na rozmowie z małżonkiem lub rodzicem. Na koniec powtórzmy to, co usłyszeliśmy i upewnijmy się, że wszystko zrozumieliśmy.

Opieka nad osobą chorą na demencję to prawdziwe wyzwanie. Nie zawsze mamy na tyle sił i doświadczenia, aby sobie z nim poradzić. Pamiętajmy, że w każdej chwili możemy poprosić o pomoc kogoś z rodziny albo zatrudnić wykwalifikowaną opiekunkę. W ten sposób będziemy mieć więcej czasu na pielęgnowanie – dziś już trudniejszej, ale wciąż pięknej – relacji z naszym bliskim.