Nadciśnienie tętnicze to jedno z najczęściej spotykanych wśród seniorów schorzeń układu krążenia. Cierpi na nie niemal 70% osób, które ukończyły 65. rok życia, a im bardziej podeszły wiek, tym ta liczba się zwiększa. Czym jest ta choroba? Jak obniżyć ciśnienie u bliskiej osoby starszej? Odpowiadamy na te pytania i doradzamy, jak zmniejszyć ryzyko występowania objawów nadciśnienia.
Zacznijmy od tego, czym jest ciśnienie krwi. Mówiąc krótko, nazywamy tak nacisk, który krew wywiera na ściany tętnic. Podczas mierzenia ciśnienia są podawane dwie liczby. Oznaczają one ciśnienie skurczowe oraz rozkurczowe. U dorosłej, zdrowej osoby liczby te powinny wynosić odpowiednio: 120-129 mmHg (skurczowe) i 80-84 mmHg (rozkurczowe). Jednak z biegiem lat normy ulegają zmianie. Prawidłowe ciśnienie i puls u osób starszych może być nieco wyższe. W wieku powyżej 65 lat normalne jest ciśnienie 134/87 mmHg. Jeśli przekracza 147/91 mmHg, oznacza to nadciśnienie. Osoby chore do 80 roku życia powinny mieć ciśnienie skurczowe w granicach do 140-150 mmHg, natomiast starszym lepiej obniżać je do wartości mniejszych niż 150 mmHg. W przypadku seniorów unieruchomionych czy chorych na demencję utrzymuje się nieco wyższe ciśnienie – 150-160 mmHg.
Jedną z najczęstszych przyczyn występowania nadciśnienia tętniczego u osób starszych jest podeszły wiek. Wraz z procesem starzenia zmieniają się też naczynia tętnicze. Ich ścianki stają się coraz mniej elastyczne i sztywne, przez co często nie mogą sobie poradzić z naciskiem krwi „pompowanej” przez serce. Ale nie jest to jedyny powód. Do rozwoju nadciśnienia tętniczego przyczyniają się niezdrowe nawyki, na przykład:
Jeśli podejrzewamy, że nasz bliski może cierpieć na nadciśnienie tętnicze, warto go uważnie obserwować. Kiedy jednak z wysokim ciśnieniem jechać do szpitala? Oto objawy, które powinny nas skłonić do umówienia rodzica lub dziadka na wizytę lekarską:
Pamiętajmy, że nieleczone nadciśnienie prowadzi do powikłań, takich jak niewydolność serca. Przeciążony mięsień oraz zmiany w dużych naczyniach tętniczych mogą być przyczyną zawału serca albo udaru mózgu. Nadciśnienie tętnicze wpływa też niekorzystnie na pracę nerek, prowadzi do osłabienia, a nawet do utraty wzroku.
Najważniejsze w opiece nad osobą z nadciśnieniem jest przypominanie o zażywaniu przepisanych leków oraz pomiary ciśnienia. Trzeba go wykonywać codziennie, przynajmniej raz albo kilka razy, o stałych porach. Pierwsze mierzenie powinno odbyć się na czczo, kolejne kilka godzin po zażyciu leków. Dzięki temu będziemy wiedzieć, jak bardzo obniżają one ciśnienie. Przed pomiarem rodzic lub dziadek nie powinien pić kawy, mocnej herbaty czy palić papierosów.
Bardzo istotna jest również odpowiednia dieta. Chorzy na nadciśnienie tętnicze powinni wykluczyć z menu następujące produkty: sól, tłuszcze nasycone, białe pieczywo, czerwone mięso, słodycze, produkty wędzone, kiszone czy konserwowe, słone przekąski i fast foody. Przykładowy jadłospis przy nadciśnieniu powinien obejmować: warzywa, owoce, rośliny strączkowe, produkty pełnoziarniste, niskotłuszczowe produkty mleczne, chude mięso i ryby, a także nasiona słonecznika, sezamu oraz pestki dyni. Dbajmy też o to, żeby nasz bliski pił dużo płynów, najlepiej wody lub słabej herbaty – 1,5 do 2,5 litra na dzień.
Senior chory na nadciśnienie powinien zrezygnować z używek: alkoholu, papierosów, kawy, a nawet mocnej herbaty, która również jest źródłem niebezpiecznej dla jego zdrowia kofeiny. Zamiast niej warto pić herbatę zieloną.
Opiekując się seniorem z nadciśnieniem tętniczym, warto zwrócić uwagę na odpowiednią ilość ruchu. Już niewielka jego dawka poprawia kondycję, zwiększa wydolność serca i obniża ciśnienie w naturalny sposób. Dopasujmy aktywność fizyczną do możliwości seniora. Mogą to być spacery, joga dla osób starszych, nordic walking czy pływanie. Ćwiczenia dobrze działają też na samopoczucie osoby starszej, minimalizują stres i poprawiają nastrój.