Proteza zębowa: co jeść, a czego unikać?

Wielu seniorów z biegiem czasu traci własne zęby. Powiększające się trudności z gryzieniem sprawiają, że komfort życia osoby starszej znacznie się zmniejsza. Rozwiązaniem w takiej sytuacji jest proteza zębowa. Są to wykonane indywidualnie sztuczne zęby, w których można jeść, pić i swobodnie rozmawiać. Aby jednak dobrze spełniały swoją funkcję, należy wiedzieć, jak o nie dbać. Kluczową kwestią jest jedzenie. Jaką dietę zaleca się przy protezie, a jakich produktów należy unikać? Sprawdźmy.

Opieka nad osobą starszą z założoną protezą

Po założeniu protezy zębowej zwykle mija miesiąc, zanim senior przyzwyczai się do „ciała obcego” w ustach. W tym czasie nie powinien nas niepokoić ani odczuwany przez niego lekki dyskomfort, ani powstawanie niewielkich odcisków na dziąsłach. Często występuje też zwiększone wydzielanie śliny, a nasz bliski może skarżyć się na to, że mniej odczuwa smaki. Niepewność podczas jedzenia, picia czy mówienia też jest zupełnie normalna. Jednak mimo wszystko warto unikać wyjmowania protezy z ust, gdyż przez to senior dłużej będzie się do niej przyzwyczajał.

Stała proteza zębowa może dawać nieprzyjemne odczucia. Materiały, z których jest wykonana, posiadają właściwości izolacyjne, dlatego utrudniają prawidłową ocenę temperatury. Lepiej więc unikać podawania osobie starszej gorących płynów. Na szczęście ten stan po pewnym czasie mija, a senior oswaja się z protezą. Trudniejszym aspektem jej posiadania jest nauka żucia i gryzienia. Proces ten wymaga sporej dawki cierpliwości, uwagi i empatii. Starajmy się zachęcać rodzica lub dziadka do ćwiczeń, chwalmy postępy. Jeśli nasz bliski otrzyma wsparcie, szybciej zaakceptuje zmiany.

Jak jeść z protezą zębową – przydatne rady

Opieka nad osobą starszą to także dbanie o to, by senior jadł pełnowartościowo. Przy protezie zębowej trudniej jednak przyswajać potrzebne składniki odżywcze. Jedzenie niektórych produktów czy dań może skutkować dużym dyskomfortem. Co zatem powinno znaleźć się na talerzu naszego bliskiego? Będą to chociażby:

• gotowane jajka,
• przeciery owocowe i warzywne (bez dodatku pestek),
• zupy kremy,
• jogurty, serki homogenizowane, maślanka,
• woda, którą senior popije posiłek.

Przede wszystkim jednak warto zadbać o temperaturę podawania potraw. Jedzenie i napoje powinny być letnie albo lekko ciepłe. Komponując posiłek dla seniora, zwróćmy uwagę na to, by był on jak najbardziej pełnowartościowy i zaspokajał zapotrzebowanie na witaminy i minerały. Bardzo ważne w diecie osoby z protezą zębową jest białko. Dostarczymy je we wspomnianych już jajkach, a także w gotowanym, delikatnym mięsie drobiowym. W późniejszym okresie można bowiem przejść z płynnego menu do miękkich, niewielkich kawałków. Obserwujmy naszego bliskiego, a sami zauważymy, kiedy będzie on gotowy na kolejny etap powrotu do stałej diety.

Jedzenie miękkich i płynnych pokarmów pozwala seniorowi przyzwyczaić się do protezy, ale to nie wszystko. Dzięki temu wie on też, jakiej siły musi użyć, żeby pogryźć lub przeżuć pokarm. Zbyt lekkie gryzienie może nie dawać oczekiwanych skutków i zniechęcać osobę starszą, a zbyt mocne – szybko ścierać protezę. Zachęcajmy też rodzica lub dziadka do równomiernego gryzienia po obu stronach jamy ustnej. Może to być trudne, szczególnie dla osób, które miały wcześniej braki w uzębieniu. Jest jednak konieczne, by nie ścierać sztucznych zębów z jednej strony. Bardzo ważne jest również zachowanie higieny, w tym regularne mycie protezy. Takie zęby się nie psują, dlatego po pewnym czasie motywacja do mycia może się zmniejszać. Warto używać w tym celu miękkiej szczoteczki do zębów, a raz w tygodniu umyć protezę specjalnym środkiem.

Tych produktów senior z protezą powinien unikać

W pierwszych tygodniach po założeniu protezy osoba starsza powinna utrzymywać płynną, a później miękką dietę. Następnie może powoli wracać do swojego stałego sposobu odżywiania – pamiętając jednak o kilku zasadach. Jakie produkty niekorzystnie działają na protezę? Przede wszystkim te, które mogą ją oblepić, jak czekolada, krówki, pralinki. Unikajmy zbyt gorących czy zimnych, a także mocno przyprawionych potraw. Senior nie powinien też jeść orzechów i twardych warzyw. Uważajmy również na drobne produkty: mogą wchodzić pod protezę i stopniowo ją uszkadzać. Mowa na przykład o maku, bakaliach oraz pestkach z warzyw i owoców. Jeśli zatrzymają się pod protezą, osoba starsza będzie odczuwać dyskomfort. W późniejszym etapie natomiast może dojść nawet do podrażnienia, zakażenia i silnego bólu.

Stworzenie diety dla osoby z protezą zębową nie jest zbyt skomplikowane. Jedyną trudnością jest fakt, że prawdopodobnie nie skorzystamy z dostępnych w sieci gotowych jadłospisów dla seniorów. Mogą one obfitować w produkty, których nasz bliski nie jest w stanie zjeść. Dobra wiadomość jest taka, że jesteśmy w stanie skomponować zdrowy, pożywny jadłospis oparty chociażby na zupach-kremach i przecierach warzywno-mięsnych. Przy okazji zadbamy też o zdrowie naszego bliskiego. Gotowanie zamiast smażenia, wyeliminowanie ostrych przypraw i słodkich oraz słonych przekąsek pozytywnie wpłynie na kondycję osoby starszej.